Jedna CMR czy dwie? Jak to wygląda przy odbiorze kontenera z terminala? I co z tym trucking’iem?

Wielu kierowców zawodowych w transporcie kontenerowym spotyka się z tą samą zagwozdką: czy wystarczy jedna CMR-ka od terminala, czy trzeba mieć dodatkowy dokument przy rozładunku? A co, jeśli kontener po drodze zmienia środek transportu – na przykład jedzie pociągiem z Duisburga do Hamburga, a dopiero potem ciężarówką do odbiorcy?

To pytania, które w praktyce wracają bardzo często – szczególnie przy przewozach kontenerów typu liquid, gdzie dokumentacja jest równie ważna, jak stan techniczny zestawu.

CMR – fundament przewozu drogowego

CMR to dokument przewozowy wynikający z Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR). To on formalnie potwierdza zawarcie umowy przewozu i towarzyszy towarowi przez całą drogę przewozu drogowego.

Najważniejsze zasady:

• List CMR przygotowuje nadawca.

• Kierowca, odbierając towar, musi sprawdzić dane i uzupełnić rubryki 16–17 (ciągnik + naczepa).

• W rubryce 23 składa podpis, potwierdzając odbiór ładunku.

• Dokument jedzie z towarem aż do miejsca rozładunku, gdzie odbiorca podpisem potwierdza przyjęcie.

No i właśnie tu dotykamy bardzo częstej praktyki, ale też miejsca, gdzie przepisy i realia trochę się rozchodzą 🚛📑.

Jak powinno być zgodnie z przepisami?

• CMR wystawia nadawca (firma, która zleca przewóz – czyli właściciel/załadowca towaru).

• Kierowca, odbierając towar z terminala, powinien otrzymać już przygotowany dokument przewozowy.

• Terminal nie jest nadawcą → formalnie nie powinien wystawiać CMR.

Jak to wygląda w praktyce?

• W dokuboksie często znajduje się tylko kwit wagowy, analizy albo dokument terminalowy.

• Kierowca, żeby mieć „coś w ręku” na wypadek kontroli, sam wypisuje CMR na trasę terminal → firma B (np. Duisburg).

• W takim przypadku kierowca de facto tworzy sobie dokument zastępczy, choć formalnie nie ma obowiązku ani prawa do wystawienia listu CMR jako nadawca.

Czy to jest legalne?

• Formalnie nie – kierowca nie jest nadawcą, więc nie może sam z siebie „wystawić CMR”.

• Praktycznie – lepiej mieć taką „samowystawioną” CMR niż nie mieć żadnej.

  • W kontroli BAG liczy się, czy kierowca ma przy sobie dokument przewozowy (dowód umowy przewozu).

  • Jeśli nie ma nic, mandat za brak dokumentów dla kierowcy i dla firmy.

  • Jeśli ma własnoręcznie wypisaną CMR – to BAG rzadko się czepia, bo traktują to jako dowód przewozu (choć formalnie odpowiedzialność i tak spada na przewoźnika/nadawcę).

Odbiór kontenera z terminala – jedna czy dwie CMR-ki?

W klasycznej sytuacji, gdy odbierasz kontener z terminala i wieziesz go bezpośrednio do odbiorcy, sprawa jest prosta:

• Wystarczy jeden dokument CMR – od miejsca załadunku (terminal Hamburg) do miejsca rozładunku (np. Brunsbüttel).

• Kierowca dopisuje dane swojego zestawu, podpisuje odbiór i jedzie z tym dokumentem.

• Kwity terminalowe, potwierdzenia wagowe czy analizy chemiczne są tylko załącznikami – warto je mieć w kabinie, ale nie zastępują CMR.

To oznacza, że nie potrzebujesz dwóch listów, o ile przewóz jest ciągły i wyłącznie drogowy.

Transport kombinowany – kiedy jedna CMR nie wystarczy?

Problem zaczyna się, gdy przewóz odbywa się różnymi środkami transportu, czyli mamy do czynienia z transportem multimodalnym (kombinowanym).

Przykład Duisburg – Hamburg – odbiorca:

1. Firma → terminal Duisburg (drogą)
   Kierowca, który odbiera kontener w firmie i wiezie go do terminala kolejowego w Duisburgu, wystawia swoją CMR – nadawcą jest firma, odbiorcą terminal.

2. Terminal Duisburg → terminal Hamburg (koleją)
   Na tym odcinku nie obowiązuje CMR, tylko dokument kolejowy CIM. Obsługuje go operator pociągu i kierowca nie ma go w kabinie. To jest dokument przewozowy dla kolejarzy.

3. Terminal Hamburg → odbiorca (drogą)
   Tu zaczyna się nowy przewóz drogowy. Terminal w Hamburgu staje się nadawcą, odbiorca widnieje w rubryce 2, a kierowca uzupełnia dane swojego zestawu i podpisuje odbiór. Musi być wystawiona nowa CMR.

Dlaczego w multimodalności potrzebne są dwie (lub więcej) CMR-ki?

Każdy odcinek przewozu drogowego musi mieć swój dokument CMR. Jeśli transport jest przerwany i kontener jedzie innym środkiem (kolej, statek, prom), poprzednia CMR kończy swój „żywot” w terminalu przeładunkowym. Kolejny przewóz drogą zaczyna się od nowa, więc potrzebny jest nowy dokument.

To wyjaśnia też praktykę:

• Kierowca, który dowozi kontener do Duisburga, zostawia swoją CMR w biurze terminala – dlatego w dokuboksie zostają tylko kwity wagowe i analizy.

• Ty, podejmując kontener w Hamburgu, zaczynasz własny przewóz drogowy, więc musisz mieć swoją CMR.

Co z dokumentami terminalowymi?

Terminale często wydają dodatkowe papiery: Terminal Interchange Receipt, kartę obiegową albo protokół wydania kontenera. Warto je mieć w kabinie, bo:

• potwierdzają odbiór kontenera,

• są potrzebne do rozliczeń armatora i spedytora,

• czasem wymagają ich służby na terminalu.

Ale z punktu widzenia kierowcy i kontroli drogowej – najważniejsza jest CMR.

Podsumowanie – praktyczne wskazówki dla kierowcy 🚛

• Jedna CMR wystarczy, jeśli przewóz jest prosty i odbywa się tylko drogą.

• Nowa CMR jest obowiązkowa przy każdym nowym odcinku drogowym w transporcie kombinowanym.

• Dokumenty terminalowe czy kwity wagowe traktuj jako załączniki, ale nie zamiast listu przewozowego.

• Jeśli w dokuboksie nie ma CMR, tylko kwity – to oznacza, że poprzedni kierowca „zamknął” swój przewóz. Ty musisz mieć własną CMR z terminala do odbiorcy.

Trucking bez CMR – czy to legalne?

W transporcie kontenerowym często spotyka się praktykę tzw. truckingu – czyli przewozu kontenerów z jednego terminala na drugi, z terminala do depotu albo z terminala do bazy firmy. Kierowcy, chcąc zaoszczędzić czas, nierzadko pomijają formalności i nie wypisują żadnych dokumentów przewozowych. W kabinie zostają tylko kwity terminalowe albo w ogóle nic.

Czy to zgodne z prawem?

Nie. Zgodnie z Konwencją CMR oraz niemieckimi przepisami o przewozie drogowym, każdy przewóz towaru – niezależnie od tego, czy trwa 5 km między terminalami, czy 500 km przez całe Niemcy – musi być objęty dokumentem przewozowym.

• Dla przewozu międzynarodowego obowiązuje CMR.

• Dla przewozu krajowego w Niemczech – dokument krajowy (może to być CMR wypełniony jako „wewnętrzny”).

To oznacza, że trucking bez CMR jest nielegalny, bo kierowca nie ma przy sobie podstawowego dowodu umowy przewozu.

Co grozi kierowcy i firmie?

Jeśli kierowca zostanie zatrzymany przez BAG (Bundesamt für Güterverkehr) albo policję drogową i nie ma listu przewozowego:

• Mandat dla kierowcy:
  najczęściej od 50 do 150 euro za brak dokumentów przewozowych w kabinie.

• Mandat dla firmy/przewoźnika:
  może wynieść nawet 500–1500 euro, bo to przewoźnik odpowiada za prawidłową dokumentację.

• ADR bez CMR – sprawa robi się jeszcze poważniejsza.
  Brak dokumentów przewozowych przy przewozie materiałów niebezpiecznych traktowany jest jako poważne naruszenie umowy ADR.
  W Niemczech wysokość kary może sięgać nawet 500–1000 euro dla kierowcy i do 5000 euro dla firmy.
  Dodatkowo możliwe jest zatrzymanie pojazdu do czasu przedstawienia kompletnych dokumentów.

Jak to wygląda w praktyce?

• BAG podczas kontroli najczęściej nie interesuje się kwitem terminalowym czy wagowym – patrzy tylko, czy kierowca ma przy sobie dokument przewozowy (CMR lub dokument krajowy).

• Jeżeli kierowca tłumaczy, że „to tylko krótki przewóz na depot” – nie ma to znaczenia. W świetle prawa każdy przewóz drogowy towaru musi być objęty dokumentem przewozowym.

• W przypadku ADR kontrola jest jeszcze bardziej szczegółowa – oprócz CMR muszą być wszystkie dodatkowe dokumenty (instrukcje pisemne, dokumenty przewozowe ADR). Brak któregokolwiek jest traktowany jako naruszenie bezpieczeństwa.

Wnioski dla kierowców „kontenerowców”

• Nie ma wyjątków – każdy przewóz drogowy, nawet „trucking” na krótkim dystansie, musi mieć dokument przewozowy.

• Brak CMR = ryzyko mandatu – zwykle od 50 do 150 euro, ale przy ADR konsekwencje są dużo poważniejsze.

• Firma odpowiada solidarnie – to przewoźnik ponosi główną odpowiedzialność, dlatego mandaty dla firm są dużo wyższe.

• Najlepiej zawsze mieć przy sobie przynajmniej prostą CMR-kę wypełnioną na odcinek terminal–depot albo terminal–firma.

Źródła:

Zdjęcie – źródło: Baltic Hub

Tekst Konwencji CMR (PL): isap.sejm.gov.pl – Konwencja CMR / Strona Ministerstwa Infrastruktury – transport: gov.pl/web/infrastruktura / IRU – Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego: iru.org – CMR / Bundesamt für Justiz – Bußgeldkatalog ADR: bundesjustizamt.de / BAG – Sanktionen und Bußgelder im Güterkraftverkehr: bag.bund.de