Podszywanie się pod firmy transportowe – skąd oszuści biorą dane i jak się przed tym bronić

W branży transportowej coraz częściej pojawiają się próby oszustw, w których złodzieje podszywają się pod legalnie działające firmy. Przykładem jest sytuacja zgłoszona przez jedną z firm transportowych, która ostrzegła swoich partnerów przed fałszywymi wiadomościami wysyłanymi z adresu e-mail różniącego się od oryginalnego jedynie jedną literą.

Oszuści nie włamali się ani na skrzynkę e-mailową, ani na konto giełdowe przewoźnika. Zamiast tego stworzyli podobny adres, podszyli się pod właścicielkę firmy, użyli numerów aut i dołączyli firmowe dokumenty. Pytanie brzmi: skąd wzięli te dane i jak się przed tym bronić?

Skąd oszuści mają tak szczegółowe dane?

Oszuści wcale nie muszą się włamywać – dane często „leżą na ulicy”.

1. Otwarte źródła (OSINT)

   • Tablice rejestracyjne i numery boczne są widoczne na zdjęciach w social mediach.

   • Oferty ładunków na giełdach transportowych zawierają informacje o taborze i kierunkach jazdy.

2. Dokumenty w sieci

   • Skany faktur, listów przewozowych czy referencji w PDF są łatwo dostępne w Internecie, jeśli ktoś je kiedyś udostępnił bez zasłonięcia danych.

3. Obserwacja w terenie

   • Parking, baza transportowa, załadunek w terminalu – oszuści fotografują pojazdy i zbierają numery.

4. Dane od osób trzecich

   • Podwykonawcy, spedytorzy, magazyny, serwisy czy byli pracownicy mogą (nawet nieświadomie) ujawniać dane.

5. Phishing i socjotechnika

   • Krótkie, niewinne zapytanie („podaj numer auta”) potrafi wystarczyć, by ktoś w dobrej wierze podał dane.

6. Czarny rynek danych

   • W sieci funkcjonują płatne bazy z wycieków giełd i portali transportowych – kupuje się je jak zwykły produkt.

Dlaczego to działa?

Oszuści grają na czas i psychologię. Wysyłają pilne wiadomości w godzinach szczytu, podszywają się pod znane nazwisko, dołączają prawdziwe numery aut – a spedytor w pośpiechu nie patrzy na jedną literę różnicy w adresie e-mail. Wystarczy moment nieuwagi, by przekazać dane, a nawet ładunek.

Jak się bronić?

1. Krótkoterminowe działania (od razu)

• Powiadom kontrahentów i giełdy – ogłoś, że ktoś się podszywa, podaj swój prawdziwy adres e-mail.

• Zgłoś incydent – do Timocom, Trans.eu i policji. Zachowaj maile i nagłówki techniczne.

• Ostrzeż publicznie – post na Facebooku, komunikat na stronie: „Każda wiadomość spoza domeny X to oszustwo”.

2. Procedury bezpieczeństwa

• Zawsze potwierdzaj zmiany – nowy numer konta = telefon do właściciela.

• Weryfikuj dokumenty – porównuj je z tymi używanymi wcześniej.

• Nie publikuj nadmiaru danych – zasłaniaj tablice na zdjęciach flotowych, nie udostępniaj pełnych skanów faktur i CMR.

3. Zabezpieczenia techniczne

• SPF, DKIM, DMARC – włącz w swojej domenie, aby utrudnić podszywanie się pod Twoje maile.

• Dwuskładnikowe logowanie (2FA) – do poczty, Timocom i Trans.eu.

• Rejestracja podobnych domen – np. mania-transs.pl, man1a-trans.pl – aby nikt inny ich nie użył.

• Monitoring domen – narzędzia wykrywają próby podszywania się.

4. Długoterminowe

• Szkolenia pracowników – każdy powinien wiedzieć, jak wygląda phishing i co zrobić w razie podejrzeń.

• Umowy z podwykonawcami – klauzule o ochronie danych i sankcjach za ujawnienie.

• Ubezpieczenie – polisa obejmująca fraudy i kradzieże ładunków.

Checklist – co zrobić, gdy wykryjesz podszywanie się

1. Zrób zrzuty ekranu podejrzanej korespondencji.

2. Zapisz pełne nagłówki e-maila (dowód techniczny).

3. Zgłoś sprawę na giełdzie transportowej i do partnerów.

4. Powiadom klientów – niech ignorują wiadomości z fałszywego adresu.

5. Zgłoś sprawę policji i swojemu ubezpieczycielowi.

6. Opublikuj ostrzeżenie w social mediach.

7. Wdroż natychmiast SPF/DKIM/DMARC.

Podszywanie się pod firmy transportowe to poważne zagrożenie, które nie wymaga od oszustów zaawansowanych włamań. Wystarczy kilka publicznie dostępnych informacji, by stworzyć fałszywą tożsamość i próbować wyłudzić ładunek.

Dlatego firmy muszą wdrożyć podwójną weryfikację, ograniczyć publikowanie danych, szkolić pracowników i reagować błyskawicznie, gdy tylko pojawi się podejrzenie podszywania się.