Punkty karne bez granic – nowe przepisy EU, które zmienią życie każdego kierowcy zawodowego

Wprowadzenie nowych przepisów przez Unię Europejską związanych z prawem jazdy to nie tylko cyfryzacja dokumentów czy wspólny system zakazów prowadzenia pojazdów. Równie istotnym elementem tej reformy jest rozwiązanie problemu znaczących różnic między systemami punktów karnych obowiązującymi w poszczególnych krajach. Choć Unia nie wprowadza jednolitego systemu, nowe regulacje wymuszają współpracę między administracjami i uznawanie skutków decyzji podjętych w innym państwie.

System punktów karnych w UE – krajobraz podzielony

Każdy kraj członkowski dotychczas stosował własne zasady, przykładowo:

• Polska pozwala kierowcy zebrać do 24 punktów karnych (20 w przypadku nowych kierowców), po czym następuje utrata uprawnień.
• Niemcy mają system oparty na 8 punktach – ale za to każde przewinienie oceniane jest surowiej.
• Francja stosuje system ujemny – kierowca startuje z 12 punktami, które traci za wykroczenia.
• Włochy rozpoczynają od 20 punktów, z możliwością ich „odbudowy” przy dobrej jeździed.
• Hiszpania posiada 15-punktowy system pozytywny. Kierowca zaczyna od 8 punktów, ale przy bezkolizyjnej jeździed może dojść do maksymalnie 15.
• Dania stosuje system tzw. „klipów” (klippekort). Po trzech ostrzeżeniach w ciągu trzech lat kierowca traci prawo jazdy.
• Norwegia (poza UE, ale częsty kierunek): kierowca może uzyskać maksymalnie 8 punktów w ciągu trzech lat.
• Wielka Brytania (po Brexicie): limit to 12 punktów w ciągu trzech lat, ale nowi kierowcy (poniżej 2 lat prawa jazdy) tracą uprawnienia po zaledwie 6 punktach.

Taki rozrzut powodował, że kierowcy zawodowi działający międzynarodowo mogli łatwo unikać odpowiedzialności, np. po odebraniu prawa jazdy w jednym kraju kontynuowali pracę w innym, o ile nie zostali zatrzymani na miejscu. Brak zintegrowanego systemu czynił kontrolę trudną i nieskuteczną.

Co zmieniają nowe przepisy?

Nowa dyrektywa UE nie unifikuje systemów punktowych, ale wprowadza zasadę: Jeśli kierowca straci prawo jazdy w jednym państwie UE, zakaz obowiązuje we wszystkich pozostałych.

Na poziomie technicznym współpracę tę ma umożliwiać system RESPER – europejska baza danych o prawach jazdy, uprawnieniach i zakazach. Kraje mają obowiązek wzajemnego informowania się o wydanych zakazach prowadzenia pojazdów. W momencie otrzymania takiej informacji państwo wydania prawa jazdy ma 20 dni roboczych na podjęcie tożsamej decyzji – chyba że istnieje wyraźna podstawa prawna, by tego nie zrobić.

Przykład praktyczny

Polski kierowca po poważnym wykroczeniu w Niemczech otrzymuje zakaz prowadzenia pojazdów. Wcześniej mógł po prostu wrócić do kraju i nadal wykonywać zlecenia. Teraz, po zgłoszeniu tego faktu przez Niemcy do systemu, polska administracja będzie musiała ten zakaz uznać i go wdrożyć.

Konsekwencje dla kierowców i firm

• Koniec z „uciekaniem” przed odpowiedzialnością za granicą.
• Zwiększona przejrzystość sytuacji prawnej kierowców.
• Większa rola działów HR i compliance w firmach transportowych.
• Potrzeba monitorowania historii wykroczeń także w innych krajach UE.

Co zostaje po staremu?

Same systemy punktowe się nie zmieniają – Polska nadal ma 24 punkty, Niemcy 8, Francja 12, Dania system ostrzeżeń, a Hiszpania zachęca punktami pozytywnymi. Każdy kraj zachowuje swoje metody oceniania wykroczeń, ale ich skutki będą miały wspólny zasięg.

To kolejny krok do ujednolicenia prawa drogowego w UE i podniesienia poziomu bezpieczeństwa. Dla kierowców zawodowych oznacza to konieczność jeszcze dokładniejszego przestrzegania przepisów – niezależnie od tego, w jakim kraju się aktualnie znajdują.